Bij het opruimen van de woning van onze ouders trof ik nog wat materiaal uit de tweede wereldoorlog aan, het waren documenten over de periode dat Pa moest gaan werken in Duitsland.
Om deze stukken niet verloren te laten gaan heb ik ze op dit blog gezet zodat er blijvend een herinnering is aan die tijd.
Dwangarbeid
Ook in Nederland werden in de Tweede wereldoorlog mensen tot dwangarbeid gedwongen. Arbeiders werden geronseld door arbeidsbureaus die de mensen op straffe van intrekken van de uitkering, in Duitsland 'vrijwillig' lieten werken. In een brief van 25 juni 1940 van het Ministerie van Sociale Zaken aan de gemeentebesturen liet men het volgende weten:
Om deze stukken niet verloren te laten gaan heb ik ze op dit blog gezet zodat er blijvend een herinnering is aan die tijd.
Dwangarbeid
Ook in Nederland werden in de Tweede wereldoorlog mensen tot dwangarbeid gedwongen. Arbeiders werden geronseld door arbeidsbureaus die de mensen op straffe van intrekken van de uitkering, in Duitsland 'vrijwillig' lieten werken. In een brief van 25 juni 1940 van het Ministerie van Sociale Zaken aan de gemeentebesturen liet men het volgende weten:
"Het weigeren van werk in Duitsland heeft tot gevolg stopzetting van ondersteuning van plaatsing bij de werkverschaffing of van uitkering uit de werklozenkas"
 |
| Persoonsbewijs Jacobus Adrianus van Bergen |
(Het huisnummer Watertorenstraat 88 is op 08-03-1957 gewijzigd in nummer 64, verschillende huisnummers in de Watertorenstraat zijn toen (1) omgenummerd.)
En zo kreeg onze Pa (Jacobus Adrianus van Bergen) op 27-11-1942 ook een opdracht om te gaan werken in Duitsland, hij was twee jaar daarvoor op 22-04-1940 gehuwd en op 28-01-1941 voor het eerst vader geworden.
Hij moest gaan werken als hulparbeider met een arbeidscontract voor vermoedelijk 1 jaar, bij de firma L.A.A. Rheinland in Köln.
Verklaring van de Gemeente Tilburg dat op 01-09-1942 het inwonersgetal van de gemeente 102973 bedroeg. Afgegeven op 28-10-1942
Arbeidscontract voor hulparbeider vermoedelijk 1 jaar, bij de firma L.A.A. Rheinland in Köln, getekend op 25-11-1942 te Tilburg.
Als een katholieke priester een bezoek wilde brengen bij een ziek persoon, en er was geen verklaring ondertekend dan mocht de geestelijke hem niet bezoeken. Daarvoor diende bovenstaande verklaring ondertekend te worden.
Politie verklaring 12-01-1943 Koln:
Verhuisd naar Koln-Holweide Gasstatte Bergisch-Glabacher-stasse
Werkgever Klöckner Humboldt Deutz
Klöckner-Humboldt-Deutz
(KHD)
In 1942 werd KHD door het Nationaal Socialistisch Duits Arbeidersfront
uitgeroepen tot oorlogspatroon voor zijn "diensten voor de
militaire economie". Daarbij richtte het bedrijf zich op het
gebruik van dwangarbeiders. In het boekjaar 1942/1943 moesten 2127
mensen, voornamelijk uit West-Europa, voor KHD werken. In sommige
gevallen, tot 40 procent van de werknemers in de fabrieken waren
dwangarbeiders.
Vervoersbewijzen voor het openbaar vervoer in Koln
Een loonzakje uit 30-04-1943 van de firma Klöckner Humboldt Deutz
Brief verzonden op 29-05-1943 naar de krankenkasse van de firma Klöckner Humboldt Deutz
Krankenkasse (Ziekengeld) uitkering van 13-07 t/m 22-07-1943
De laatste strijd om Tilburg duurde van 14 tot 27 oktober 1944 en kostte 54 burgers het leven. De Prinses Irene Brigade nam vanaf augustus 1944 deel aan het twee maanden eerder gestarte bevrijdingsoffensief van de geallieerden. Eind oktober van dat jaar was de brigade betrokken bij de strijd rond Tilburg. In de wijk Broekhoven hebben de Nederlandse militairen zeer heftig gevochten tegen de bezetter. Het aantal gewonden bij de brigade was dan ook relatief driemaal zo hoog als bij hun Schotse wapenbroeders. Kort voordat de geallieerden Tilburg zouden binnentrekken, kreeg de brigade het bevel om richting België op te rukken, waardoor ze niet kon deelnemen aan de intocht. De bevrijding van Tilburg volgde op 27 oktober 1944. Op 1 februari 1945 viel in de Minister Talmastraat een neerstortende V1. De gevolgen waren dramatisch: 22 doden. Op vrijdag 2 februari 1945 viel er opnieuw een V1, nu op het pension Huize Mariëngaarde. Er vielen wederom 22 doden.
De grootste massale ronselactie van de Duitse bezetter vond plaats op 10 en 11 november 1944 in Rotterdam. Er werden 50.000 mannen onder bedreiging van geweld huis aan huis opgehaald. Bij verzet werd o.a. gedreigd huizen in brand te steken, hetgeen een enkele keer werd uitgevoerd. De actie waarbij 6000 Duitse militairen werden ingezet was een gruwelijk succes. Ongeveer 80% van alle in Rotterdam aanwezige mannen werd opgepakt. De afvoer naar Duitsland werd uitgevoerd in afgesloten veewagons, Rijnaken of te voet. De actie in Rotterdam was de laatste grootschalige operatie. Het aantal opgehaalde mannen in de volgende steden, waaronder Delft, was beperkt doordat de bevolking van het drama in Rotterdam had gehoord en veel mannen tijdig betere schuilplaatsen konden maken of elders konden onderduiken. Hiermee mislukte het plan van de Duitse bezetter om alle resterende aanwezige mannen in het bezette gebied van Zuid-Holland en Utrecht af te voeren naar Duitsland. Het plan werd ingegeven door de angst van de Duitse bezetter om bij het naderen van de Engelse troepen in de rug te worden verrast door gewapende verzetsacties. De razzia en de hierop volgende dwangarbeid zijn beschreven in het boek In de Voetsporen van een Dwangarbeider door René J. Versluis op basis van een onlangs gevonden oorlogsdagboek van zijn vader.
Lied over de bombardementen van 14-05-1940 op Rotterdam
Deze ABC is gemaakt tijdens de tweede wereldoorlog 1940-1945
Door Clara van Beurden
Quisling = een landverrader
Na de oorlog is Pa nog vrijwilliger "Blokhoofd"geweest bij de BB (Bescherming Bevolking)
Een plaat zoals hieronder werd dan aan het huis bevestigd.
(5) De Bescherming Bevolking (BB) was een Civiele beschermings-organisatie die in 1952 werd opgericht om de Nederlandse bevolking in tijd van oorlog te kunnen beschermen. De organisatie was opgezet naar Engels model waar de civiele beschermingsorganisatie een belangrijke rol had gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De taak die de overheid aan de Bescherming Bevolking had toebedeeld, was die van het verrichten van steun aan de bevolking onder bijzondere omstandigheden zoals de gevolgen van oorlogshandelingen, maar ook grootschalige rampenbestrijding. Ze kende onder meer een brandweer-, een eerste hulp- en een reddingsdienst. De BB werd ook belast met het voorlichten van de burgers. Begin jaren 50 ging men nog uit van een oorlog met conventionele wapens, maar vanaf de tweede helft van de jaren 50 ging men ervan uit dat de Derde Wereldoorlog zeer waarschijnlijk met atoomwapens zou worden uitgevochten. De BB had een kern van medewerkers in overheidsdienst en verder bestond de organisatie uit vrijwilligers. In 1956 telde de organisatie BB ruim 160.000 vrijwilligers. Er waren ongeveer 200.000 medewerkers nodig om de organisatie volledig te bemensen. Ondanks een intensieve wervingsactie lukte het niet om de organisatie compleet te krijgen.
Vanaf de jaren zeventig was er voortdurend sprake van bezuinigingen op de Bescherming Bevolking. Op 7 december 1981 deelde de Minister van Binnenlandse zaken mee dat de Bescherming Bevolking geleidelijk en gefaseerd zou worden opgedoekt. Formeel werd de Bescherming Bevolking op 11 juni 1986 opgeheven.
Onderstaande medaille heeft hij ontvangen voor zijn verdiensten bij de Bescherming Bevolking (BB).
Vrijwilligersmedaille Openbare Orde en Veiligheid
Opgesteld en bewerkt door Henk van Bergen
Heeft iemand nog aanvullingen en/of opmerkingen, mail dan naar:
hvanbergen47@gmail.com
Alle blauw-witte teksten worden door erop te klikken doorgeleid naar extra informatie.
Bronnen:
(1) Startpagina Regionaal Archief Tilburg (Huisnummering)
(2) Tobias Brueck (Duitsland)
(3) Stichting tot behoud van Tilburgs Cultuurgoed
(4) Clara van Beurden
(5) Gedeeltelijke tekst overgenomen uit WikiPedia
 |
| (2) Klöckner Humboldt Deutz |
Neuantrag Auffanggeld Vierzig liegt hier noch Bayenstr 71 Passersatzschein
für mich Bitte fertigen und versenden.
Vertaling bovenstaande tekst:
Nieuw verzoek opvanggeld Veertig (DM) ligt hier nog
vóór mij AUB afwerken en verzenden.
Nieuw verzoek opvanggeld Veertig (DM) ligt hier nog
vóór mij AUB afwerken en verzenden.
Vervoersbewijzen voor het openbaar vervoer in Koln
Coupon postwissel 12-02-1943 tm 23-02-1943:
Een Coupon 12-02-1943: 37 Mark en 67 Pfennig adres Köln-Holweide Berg Glabach.
Een Coupon 23-02-1943: 30 Mark en 14 Pfennig adres Lager kleine zaal Köln-Holweide.
Vermoedelijk adres gemeinschaftslager aan de Königstrasse in Köln-Holweide.
Sterne aus Wien 14-02-1943
Er was natuurlijk ook nog gelegenheid voor ontspanning, zo is hij op 14-02-1943 met wat kameraden naar een uitvoering van Sterne aus Wien in het zwemstadion gegaan de prijs was 1,60 DM bij de voorverkoop en 1,90 DM aan de kassaverkoop.
Een loonzakje uit 30-04-1943 van de firma Klöckner Humboldt Deutz
Op 12-05-1943 heeft hij zich ziek gemeld bij Dr Heinrich Schneider, waarop hij een vervolggesprek zou krijgen op 21-05-1943.
Het vervolggesprek van 21-05-1943 werd het ziektebeeld einzige ausschlag beider unterarmme vast gesteld, (enige uitslag beide onderarmen) waardoor hij een vervolgonderzoek kreeg op 22-05-1943 in het ziekenhuis.
Bij dit onderzoek in het ziekenhuis moest hij 14 dagen later op 02-06-1943 terug komen voor controle.
Bij dit onderzoek in het ziekenhuis moest hij 14 dagen later op 02-06-1943 terug komen voor controle.
Koos is nog voor de datum van 02-06-1943 vertrokken naar Nederland om met verlof te gaan.
Dit verlof was van 26-05-1943 tot 04-06-1943, hij is daar alsnog de ziektewet ingegaan en ontving een ziektewet uitkering.
Dit verlof was van 26-05-1943 tot 04-06-1943, hij is daar alsnog de ziektewet ingegaan en ontving een ziektewet uitkering.
Zijn eerste ziekengeld uitkering van Deutsche krankenkasse fűr die Niederlande is dan van 24-05-1943 t/m 12-06-1943 het bedrag is 3 Gulden en 26 cent per dag x 20 dagen = hfl. 65,20
Zijn tweede ziekengeld uitkering is van 13-06-1943 t/m 02-07-1943 het bedrag is 3 Gulden en 26 cent per dag x 20 dagen = hfl. 65,20.
Krankenkasse (Ziekengeld) uitkering van 13-07 t/m 22-07-1943
Krankenkasse (Ziekengeld) uitkering van 02-08 t/m 21-08-1943 Enz.Enz.
Bij verder controle door artsen in Nederland, bleek het een soort eczeem te zijn.
Hij was vermoedelijk allergisch voor bepaalde stoffen waar hij in Duitsland mee moest werken of in contact kwam.Omdat het probleem niet minder werd, werd hij afgekeurd voor dit werk in Duitsland en is hij in Nederland weer gaan werken als wever bij de firma Diepen textielfabriek te Tilburg daar is de eczeem geheel verdwenen en heeft hij tot en na de bevrijding van Tilburg op 27-10-1944 gewerkt.
Hij was vermoedelijk allergisch voor bepaalde stoffen waar hij in Duitsland mee moest werken of in contact kwam.Omdat het probleem niet minder werd, werd hij afgekeurd voor dit werk in Duitsland en is hij in Nederland weer gaan werken als wever bij de firma Diepen textielfabriek te Tilburg daar is de eczeem geheel verdwenen en heeft hij tot en na de bevrijding van Tilburg op 27-10-1944 gewerkt.
 |
| Foto uit 1944, staande 2e van rechts Jacobus van Bergen |
 |
| (3) Bevrijding Tilburg 27 oktober 1944 |
De laatste strijd om Tilburg duurde van 14 tot 27 oktober 1944 en kostte 54 burgers het leven. De Prinses Irene Brigade nam vanaf augustus 1944 deel aan het twee maanden eerder gestarte bevrijdingsoffensief van de geallieerden. Eind oktober van dat jaar was de brigade betrokken bij de strijd rond Tilburg. In de wijk Broekhoven hebben de Nederlandse militairen zeer heftig gevochten tegen de bezetter. Het aantal gewonden bij de brigade was dan ook relatief driemaal zo hoog als bij hun Schotse wapenbroeders. Kort voordat de geallieerden Tilburg zouden binnentrekken, kreeg de brigade het bevel om richting België op te rukken, waardoor ze niet kon deelnemen aan de intocht. De bevrijding van Tilburg volgde op 27 oktober 1944. Op 1 februari 1945 viel in de Minister Talmastraat een neerstortende V1. De gevolgen waren dramatisch: 22 doden. Op vrijdag 2 februari 1945 viel er opnieuw een V1, nu op het pension Huize Mariëngaarde. Er vielen wederom 22 doden.
 |
| Uitnodiging Dansavond 01-08-1945 |
Rotterdam
Ik vond bij de stukken van mijn vader een papier met daarop een tekst over de bombardementen van Rotterdam wanneer deze stukken zijn opgeschreven weten we niet.
Lied over de bombardementen van 14-05-1940 op Rotterdam
I
Er kwamen vliegers aan gevlogen
Haast als een lammetje zoo zacht
Die hebben vol van mededogen
Een bezoek aan Rotterdam gebracht
Ze lieten daar hunnen bommen vallen
Door liefden en teederheid bezield
De vliegers die genade kennen
Die hebben Rotterdam vernield
II
Daar werd een ziekenhuis getroffen
Waarop een roode kruisvlag stond
Daar was het waar men alle reden
Van recht en beschaving schond
Daar stonden duizend volle huizen
In weinig tijd in vuur en vlam
De vliegers die genade kennen
Die bombarderen Rotterdam
III
Daar werden grijsaards en kinderen
Door dat genadige geweld
Door ’t ijdele vluchten door onvoorzicht
Door vallend puin te neer geveld
Ze vluchten angstig opgejaagd
De brandende straten door
De vliegers die genade kennen
Die hebben Rotterdam vermoord.
IV
Vanuit de Rotterdamsche puinhoop
Stijgt fel en ruw een angstige kreet
Zie en onthoud wat hier geschied is
Wat hier genaden gelden deed
Die kreet weerklinkt nu allerwegen
Door ons geliefde Nederland
De vliegers die genade kennen
Hebben Rotterdam verbrand.
Deze ABC is gemaakt tijdens de tweede wereldoorlog 1940-1945
Door Clara van Beurden
 |
| (4) Clara van Beurden |
A: is Adolf Hitler de bron van alle kwaad
B: is de Burger die de verdrukking ondergaat
C: is het Censuur die onze vrijheid stoort
D: is het Dieventuig dat niet in Nederland hoort
E: is de Evacuatie waaraan wij zijn ontsnapt
F: is de Führer die ons heeft leeg gegapt
G: is Goehring ť laatste vet der natie
H: is de Hoop op de mislukking der invatie
I: is Isaak een jood ten dode toe geplaagd
J: is John Bull door Hitler uitgedaagd
K: is de Kracht in die de vrede steeds zoekt
L: is de Leugen die staat in krant en boek
M: zijn de Mina ś die naar beneden daalden
N: is de NSB die de Duitsers binnen haalden
O: is de Oproer waar iedereen naar smacht
P: is de Publicatie waar iedereen om lacht
Q: zijn de Quislings hier Mussert en de NSB
R: is de Revanche die komt nog wel owee !
S: is het Sijsje ook een verrader net als de rest
T: is de Terreur die ons leven verpest
U: is Uncle Sam die met ons lot is begaan
V: is de Vrede die weldra komen gaat
W: is Winkelman met eer te vermelden
X: zijn de X aantal onbekende Nederlandse helden
Y: is de Ydele hoop Engeland te verslaan
Z: is de grote Zee waar de naties in vergaan
Quisling = een landverrader
Na de oorlog 1950-1986
Na de oorlog is Pa nog vrijwilliger "Blokhoofd"geweest bij de BB (Bescherming Bevolking)
Een plaat zoals hieronder werd dan aan het huis bevestigd.
 |
| Plaat aan de voorgevel van het huis |
(5) De Bescherming Bevolking (BB) was een Civiele beschermings-organisatie die in 1952 werd opgericht om de Nederlandse bevolking in tijd van oorlog te kunnen beschermen. De organisatie was opgezet naar Engels model waar de civiele beschermingsorganisatie een belangrijke rol had gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De taak die de overheid aan de Bescherming Bevolking had toebedeeld, was die van het verrichten van steun aan de bevolking onder bijzondere omstandigheden zoals de gevolgen van oorlogshandelingen, maar ook grootschalige rampenbestrijding. Ze kende onder meer een brandweer-, een eerste hulp- en een reddingsdienst. De BB werd ook belast met het voorlichten van de burgers. Begin jaren 50 ging men nog uit van een oorlog met conventionele wapens, maar vanaf de tweede helft van de jaren 50 ging men ervan uit dat de Derde Wereldoorlog zeer waarschijnlijk met atoomwapens zou worden uitgevochten. De BB had een kern van medewerkers in overheidsdienst en verder bestond de organisatie uit vrijwilligers. In 1956 telde de organisatie BB ruim 160.000 vrijwilligers. Er waren ongeveer 200.000 medewerkers nodig om de organisatie volledig te bemensen. Ondanks een intensieve wervingsactie lukte het niet om de organisatie compleet te krijgen.
Vanaf de jaren zeventig was er voortdurend sprake van bezuinigingen op de Bescherming Bevolking. Op 7 december 1981 deelde de Minister van Binnenlandse zaken mee dat de Bescherming Bevolking geleidelijk en gefaseerd zou worden opgedoekt. Formeel werd de Bescherming Bevolking op 11 juni 1986 opgeheven.
Onderstaande medaille heeft hij ontvangen voor zijn verdiensten bij de Bescherming Bevolking (BB).
 |
| patriae servire libertas |
 |
| Achterkant Medaille |
Vrijwilligersmedaille Openbare Orde en Veiligheid
Opgesteld en bewerkt door Henk van Bergen
hvanbergen47@gmail.com
Alle blauw-witte teksten worden door erop te klikken doorgeleid naar extra informatie.
Bronnen:
(1) Startpagina Regionaal Archief Tilburg (Huisnummering)
(2) Tobias Brueck (Duitsland)
(3) Stichting tot behoud van Tilburgs Cultuurgoed
(4) Clara van Beurden
(5) Gedeeltelijke tekst overgenomen uit WikiPedia